Parafraza to jedno z narzędzi komunikacyjnych. Jest ono jednym z elementów aktywnego słuchania.
ARTYKUŁ KONKURSOWY LICZBA ODDANYCH GŁOSÓW : 17
Przypomnij sobie, te wszystkie sytuacje, gdy miałeś wrażenie lub wręcz pewność, że osoba, z którą rozmawiasz nie jest w dialog zaangażowana i Ciebie nie słucha.
Porównaj to wspomnienie z innymi, kiedy widziałeś, że Twój słuchacz, całym sobą, dawał ci sygnały, że słucha, podąża i jest zaangażowany.
I jak? Z kim jest lepiej rozmawiać? Którego odbiorcę lepiej wspominasz i z którym chętniej nawiążesz kolejną rozmowę?
Właśnie dlatego aktywne słuchanie jest takie ważne. I najczęściej, to właśnie brak umiejętności aktywnego słuchania powoduje, że ludzie odbierają nas nie do końca tak, jakbyśmy sobie tego życzyli.
Jest wiele narzędzi służących do tego, aby proces słuchania uczynić jak najbardziej aktywnym. Żeby ludziom pokazać, że ich słuchasz.
Takim narzędziem, miedzy innymi, jest parafraza. Wydawać się może, że to doskonale znane wszem i wobec narzędzie. Znane to może one i jest. Natomiast z naszych doświadczeń i obserwacji wynika, że o ile jest używana, to przeważnie z dużą ilością błędów.
Parafraza to powtarzanie komunikatu nadawcy własnymi słowami. Zaczynamy parafrazę od słów takich jak:
Jeżeli dobrze zrozumiałem, to…..
Czy dobrze zrozumiałem, że chodzi ci o to, że………
Jeśli się nie mylę to najważniejsze dla ciebie jest………
Powiedziałeś , że…………..
Po takim wstępie, wstawiamy treść, którą według nas przekazał rozmówca, tak jak ją usłyszeliśmy bądź zrozumieliśmy.
Warto zakończyć parafrazę pytaniem:
„Czy dobrze zrozumiałem to, co do mnie powiedziałeś?”
lub apelem
„Popraw mnie, jeśli coś pomyliłem!”
I teraz jest miejsce na pauzę. Nasz rozmówca ma się do naszej parafrazy ustosunkować, potwierdzić, uściślić, ewentualnie wskazać miejsca
I jak zwykle przy tego typu rozwiązaniach istnieją dwie szkoły podejścia do tematu.
Jedna z nich mówi, żeby parafrazując używać słów bliskoznacznych, czyli mogących oznaczać to samo ( czyli tak, jak zrozumieliśmy).
Według drugiej warto w parafrazie użyć dokładnie tych samych słów, jakich użył rozmówca (czyli tak, jak usłyszeliśmy).
Zastanówmy się przez chwilę, która szkoła jest bardziej efektywna.
Celem parafrazy, jako narzędzia komunikacyjnego jest:
Pokazanie, że słuchasz
Precyzowanie tego, co i jak zrozumiałeś
W związku z tym, istnieje niebezpieczeństwo, że gdy wszystkie słowa zamienisz od razu, na bliskoznaczne (zgodnie z tym, jak Ty sam je rozumiesz), nie osiągniesz żadnego z tych celów. Co więcej, możesz wywołać poczucie, że w żaden sposób rozmówcy nie rozumiesz. Będzie to wtedy całkowicie przeciw skuteczne.
Oto przykład:
„Gdy wybieram dla siebie miejsce na wczasy, chodzi mi o to, żebym miał gwarancje ładnej pogody, profesjonalnej obsługi, tam na miejscu i dobrej komunikacji pomiędzy miejscami, które chcę zwiedzić.”
Parafraza
„Jeśli dobrze Pana zrozumiałem, chodzi Panu o miejsce, gdzie będzie gorąco, będzie się Pan mógł opalać, z kulturalną obsługą i żeby było stamtąd blisko do miejsc, które chciałby pan zwiedzać. Czy tak?”
Oczywiście, że nie!
Teoretycznie parafraza jest poprawna.
Z tym, że w żaden sposób nie oddaje ona moich oczekiwań wobec miejsca, w którym chciałbym spędzić wakacje bo:
Dla mnie ładna pogoda wyklucza gorąco!
Miło jest, gdy obsługa jest kulturalna, ale nie jest to dla mnie żadną gwarancją jej profesjonalizmu
Dobra komunikacja nie musi wynikać z bliskości pomiędzy miejscami, które chcę zwiedzać.
Tak więc zostałem sparafrazowany. Niestety nieskutecznie. Parafrazujący oparł się o własne rozumienie tego, co powiedziałem. Całkowicie przekręcił moje oczekiwania.
Dlatego ważne jest, żeby używać dokładnie takich samych słów, jakich użył nasz rozmówca.
„Jeśli dobrze Pana zrozumiałem, chodzi Panu o miejsce, w którym znajdzie Pan ładną pogodę, będzie pan obsługiwany profesjonalnie i łatwo będzie się Panu przemieszczać pomiędzy miejscami, które postanowi Pan odwiedzić. Czy tak?”
Nie pozostałoby mi nic innego jak potwierdzić, że tak. Mam od razu poczucie że słuchany byłem uważnie.
A teraz jest miejsce, żeby parafrazujący mógł uzyskać więcej prawdziwych informacji pytając na przykład:
„To niech mi Pan teraz powie, kiedy konkretnie uznaje Pan pogodę za ładną, obsługę za profesjonalną i co jest kluczowym czynnikiem, żeby uznał Pan, że łatwo jest się pomiędzy tymi wszystkimi miejscami przemieszczać”
Zauważyłeś różnicę pomiędzy pierwszym a drugim rozwiązaniem?
Zwróciłeś uwagę, że dobra parafraza, jest jednocześnie wstępem do tego, żeby móc uzyskać obszerniejszą, bardziej dokładną, szczegółową i precyzyjną informację, co dla mówiącego znaczą poszczególnych słowa, których użył.
Parafraza ma być kluczem do świata znaczeń twojego rozmówcy. Dlatego parafrazując powinieneś unikać ocenienia, krytykowania, udzielania rad, chwalenia, perswadowania, karania
Kiedy bywam w ten sposób parafrazowany mam poczucie, że rozmawiam z człowiekiem, który mnie słucha i chce się dowiedzieć co dla mnie jest ważne. Wiem, że rozmawiamy o mnie a on stara się dowiedzieć jak najwięcej o moich potrzebach i oczekiwaniach poprzez definiowanie znaczeń słów których używam. Pracujemy jeśli można tak powiedzieć na moim schemacie poznawczym i odnosimy się do mojej rzeczywistości. To bardzo personifikuje relację, pogłębia ja i wzmacnia.
Oczywiście, jedyne co mogę zrobić, to zasugerować ci, byś parafrazując posługiwał się tym drugim sposobem.
Szczególnie w biznesie jest on skuteczniejszy, ponieważ daje nam dostęp do prawdziwych potrzeb osoby, z którą rozmawiasz i może chcesz, żeby coś od ciebie kupiła.
Parafraza to proste narzędzie. Biegłość w jej stosowaniu znacząco podnosi poziom wzajemnego zrozumienie podczas rozmowy. Buduje też szacunek pomiędzy stronami. Umacnia relacje. Dlatego właśnie, według mnie, warto ją opanować i się nią świadomie posługiwać.
Pamiętaj też o tym, że parafrazując powinieneś unikać ocenienia, krytykowania, udzielania rad, chwalenia, perswadowania, karania.
Podsumowując:
Powiedziałem Ci, co to jest parafraza. Dlaczego warto z niej korzystać. Przedstawiłem dwa warianty parafrazy, jako narzędzia komunikacyjnego. Pokazałem, dlaczego według mnie, drugi wariant jest skuteczniejszy od pierwszego.
Interpretację i wnioski pozostawiam oczywiście Tobie. Gdy odniesiesz to, o czy przeczytałeś, do własnych doświadczeń, być może zauważysz te miejsca, w których takie właśnie zastosowanie parafrazy może uczynić Twoją komunikację bardziej skuteczną.
Miłego testowania !
Wojtek Grad
P.S. Swoje wnioski możesz w komentarzach zawrzeć w formie parafrazy. Dzięki temu będziemy mogli interaktywnie poćwiczyć.
Zapraszam
Wojtek Grad – autor książki „Zacznij od siebie! Sztuka efektywnej komunikacji” która już w maju ukaże się na rynku, nakładem wydawnictwa Poltext
